Pole Sana
Door: Chrissy
Blijf op de hoogte en volg Chrissy
30 Juli 2016 | Tanzania, Muleba
Maandag 11 juli t/m zondag 18 juli
Ons laatste weekje kinderafdeling verliep redelijk gelijk met de weken ervoor. Aardig wat zieke kinderen, vaak geen tot nul vertaling aanwezig, frustraties over nog steeds onbekende labonderzoeken, ernstig ziek kind wat naar huis werd gestuurd (en waarschijnlijk daar dus overlijd gezien het gebrek aan geld om naar een groter academisch ziekenhuis te gaan) en toch wel redelijk op tijd klaar zijn elke dag. Gelukkig konden we die frustraties elke keer weer mooi delen met Marieke, de Nederlandse tropenarts in opleiding die hier dus is komen wonen bij haar man, ook arts in het ziekenhuis. Zij stond ook op de kinderafdeling. Erg gezellig maar ook handig, want als we ergens niet zeker van waren, konden we mooi in het Nederlands met haar overleggen. Verder hadden we die week ook nog wat student clinical officers aan onze broek hangen, wie we wat bij moesten leren over hoe je een anamnese afneemt en hoe je lichamelijk onderzoek afneemt. Leuk om te doen, alleen kostte t ook wel aardig wat tijd soms. Gelukkig konden sommige goed engels, dus aan vertaling was op zulke momenten geen gebrek.
Verder hebben we die week nog bij Marieke en Dr David gegeten (pizza!! Lekker! En ook nog wat ander Tanzaniaans eten, wat ook erg goed smaakte). Er was ook nog een andere arts uit het ziekenhuis bij en na het eten hebben we met zijn 5-en kunnen rummikuben (Marieke heeft het David geleerd, want verder kennen ze dat spel hier niet). Erg gezellig dus.
Ook hebben we die week nog een keer s’avonds in de Nyakaina pub gegeten, samen Marieke, David, nog wat andere ziekenhuismedewerkers en met een Nederlands gezin wat hier op bezoek is in Rubya. De vader van het gezin was hier geboren toen zijn vader in Rubya werkte en dus ook woonde. Hij wilde graag aan zijn kinderen laten zien hoe hun opa heeft geleefd. Het was erg leuk om weer wat wazungu te zien en verhalen uit te wisselen.
Het weekend zijn Kelly en ik naar Bukoba gegaan, omdat Kelly haar ouders ons op zondag zouden komen bezoeken voor een aantal dagen en zij op Bukoba airport zouden aankomen. De vrijdagavond was even spannend, aangezien ons oude vertrouwde hotel vol zat, en het inmiddels donker was (we lopen liever niet met zijn 2 donker over straat, zoekend naar een slaapplek). Gelukkig schoot Denis, een vriend van David, ons te hulp, met wie we al vaker eens waren uit geweest. De vrijdag zijn we nog met hem uit geweest en zaterdag heeft hij ons Bukoba goed geshowd (zo zijn we oa naar het strand geweest en hebben we vanaf een duur hotel nog een mooi uitzicht kunnen aanschouwen). Was erg leuk. We zijn tegen onze principes in voor het eerst op een pikipiki geweest, aangezien taxi’s niet makkelijk te krijgen zijn en de motortjes (pikipiki’s) op elke hoek van de straat staan. Gelukkig viel het allemaal wel mee en zijn we a la mishkaki (kelly, ik en de chauffeur op 1 pikipiki, mishkaki is vlees op een sateprikker, vandaar de naam) veilig naar onze eindbestemming gebracht. We hadden de smaak de dag erop te pakken, want de rit naar het vliegtuig hebben Kelly en ik ook nog op een pikipiki afgelegd. Stiekem is het wel leuk, alleen in Rubya zou ik het nooit durven gezien de slechte wegen (die in Bukoba voor het grote gedeelte verhard zijn). Zondag hebben we Ans en Bennie, Kelly haar ouders, welkom geheten in het mooie Rubya. Erg leuk om ze langs te hebben!
Maandag 25 juli t/m zaterdag 30 juli
De maandag startte met de welbekende morningprayer, ditmaal in het gezelschap van Ans en Bennie. Erg leuk om te kunnen laten zien wat wij elke ochtend doen (of eigenlijk niet doen, aangezien we de tekst niet kennen en hopelijk onopgemerkt niet mee een kruisje slaan, ik vergeet namelijks teeds welke kant dat ook alweer op moet..). Daarna zijn Kelly en ik onze eerste week op de maternity ward begonnen (afdeling voor zwangere, bevallende of net post natale vrouwen). We hebben vooral de kat uit de boom gekeken, aangezien het voor ons 1,5 jaar geleden is dat we op de gyneacologie afdeling in Nederland hebben gestaan en het er hier natuurlijk ook heel anders aan toe gaat. Na de ochtend ronde was er nog een spoed keizersnee, al viel dat spoed nog wel mee aangezien de arts van de afdeling rustig mensen aan het bellen was om de keizersnede te kunnen doen (hij heeft zelf nog te weinig ervaring om het alleen te doen). Kelly zag haar kans schoon om haar ouders rond te leiden en ondertussen ben ik op zijn elf-en-dertigste meegegaan de OK in. Ik had natuurlijk geen idee hoe keizersnedes hier gingen, maar gelukkig was de arts van de maternity wel een arts die mij met alles hielp en ik mocht zelfs in de plaats van hem mee steriel. Erg leuk dus om te mogen. De keizersnee verliep goed gelukkig (baby kwam er wat blauw uit, maar na 15 seconden op de kop te hangen begon hij te huilen) en hierna ben ik nog mee geweest om de ronde te lopen in de maternity waiting room. Wat best wel bizar is, want dat zijn dus 2 schuren vol met hoogzwangere vrouwen, die aan het wachten zijn totdat ze bevallen (omdat ze bijvoorbeeld te ver weg wonen). De schuren zijn vaak overvol schijnbaar (nu paste alles gelukkig wel) en er wordt maar een paar keer per week een ronde over gelopen. Wel leuk om eens te zien hoe het gaat en mee te mogen helpen. Helaas hebben ze hier niet de mooie apparatuur als in Nederland, dus wanneer we bijvoorbeeld het hartje wilden horen werd er een foetoscoop (een toeter die op de buik wordt gezet om het babyhartje te kunnen horen) gebruikt. Rond half 4 was ik hongerig, maar was de werkdag voorbij, dus heb ik 2 heerlijke boterhammen met kaas kunnen eten, die Ans en Bennie voor Kelly en mij hadden meegenomen (hemels dus, na 2 maanden kaasloos door het leven te zijn gegaan). Hierna hebben we ze nog door Nyakalembe geleid, waarna we in de Nyakaina pub weer voor een prikkie echt Tanzaniaans hebben kunnen eten.
Dinsdag zijn Kelly en ik weer gaan werken, maar we hoopten vroeg klaar te zijn zodat we de middag met Kelly haar ouders konden doorbrengen. Helaas is een ziekenhuis, waar ter wereld dan ook, behoorlijk onvoorspelbaar. En zo stonden Kelly en ik, toen we een ernstig zieke 3 weken oude baby wilde controleren in de middag (nadat we in de ochtend samen met een arts een beleid hadden op gesteld), opeens bij een naar ademsnakkend klein mensje. De zieke baby kreeg geen lucht meer en onder onze ogen stopte het met ademhalen. Direct ben ik met reanimatie begonnen en is Kelly als een Usain Bolt het ziekenhuis doorgerend op zoek naar een arts. Ondertussen heb ik nog nooit zo snel een Tanzaniaanse verpleegkundige een les Nederlands gegeven (als ik blaas zij moest zij de beademingsballon indrukken). Wel waren de frustraties alom, want toen Kelly andere verpleging duidelijk probeerde te maken dat het een spoedsituatie was en dat de arts gebeld moest worden, gebeurde er niks. Gelukkig had ze Marieke en nog een zuster snel gevonden en schoot Marieke ons snel te hulp. Kelly, Marieke en ik zijn vervolgens verder gegaan met reanimeren, terwijl de wel adequate verpleegkundige adrenaline is gaan halen. Helaas mocht het niet baten, want na 30 minuten reanimeren zijn we zonder succes gestopt. Met de woorden ‘pole sana’ (heel veel sterkte) hebben we de moeder weten duidelijk te maken dat het ventje echt was overleden, waarop ze natuurlijk brak. Dat was het moment dat wij ook wel even slikte. Verpleging vroeg nog hoopvol of het hartje niet nog klopte zodat het mannetje nog gedoopt kon worden, maar helaas is het ventje dus ongedoopt op de rug van oma, waarschijnlijk op een pikipiki, richting huis gebracht. Na de hand hebben we het nog met de arts van de afdeling kunnen bespreken, maar er was niks wat we hadden kunnen doen. Zelf zouden ze niet eens zijn gaan reanimeren, omdat het toch geen zin heeft. Een beetje verslagen zijn we daarna direct naar huis gegaan, maar gelukkig hadden Kelly en ik daarna nog een leuke mooie tour door het dal kunnen geven aan Ans en Bennie, leuke afleiding dus!
Woensdag en donderdag hadden Kelly en ik vrij, zodat we Ans en Bennie Bukoba konden laten zien en ze de donderdag op het vliegtuig naar Arusha (vanuit waar e het land gaan verkennen) konden zetten. Woensdag hebben we dus de markt van Bukoba laten zien, hebben we een stukje gewandeld en zijn we aan het strand van Bukoba gaan zitten. ’S Avonds zijn we nog uiteten geweest (met Denis erbij), waar we nog door stroom uitval tot een uur of 11 op ons eten hebben moeten wachten. Maar dat was het achteraf gezien wel waard. Met volle buik zijn we gaan slapen en hebben we de dag erop Kelly haar ouders ‘safari njema’ op het vliegveld kunnen wensen. Het was erg gezellig en leuk dat ze er waren en het was erg leuk om te kunnen laten zien waar we de afgelopen tijd hebben vertoefd. Donderdagochtend zijn Kelly en ik meteen onze safari naar Rubya begonnen, en na weer een paar saaie gepropt zittende uurtjes in een dalladalla en taxi, kwamen we weer oranje en moe in Rubya aan. We hebben nog wat hardgelopen aangezien het weer wat koeler was, maar verder zijn we het huis niet meer uit geweest.
Vrijdag hadden we weer een dag op de maternity, waarna we na een keizersnede naar buiten zijn gehold omdat hier de Mwenge zou zijn. Mwenge is een soort van vredes vuur (als ik het goed begrijp), wat het hele land door reist en nu dus Rubya zou doorkruisen. Het was weer een heel ding hier, alles was gepoetst, er stonden weer bananen bomen langs de weg tegen de muur aan (waar ze dus niet groeien maar dood gaan) en overal waren vlaggetjes neergehangen. Iedereen was gespannen, maar onder luid muziek werd dus een soort grote fakkel onder begeleiding van leger en politie, binnengehaald. Zelfs nationale TV was van de partij, dus het spektakel was weer compleet. Na een toespraak van een hoge piet (geen idee wie het was) en een opening van een gebouw hier, is het vuur met zijn hele garde personeel weer vertrokken naar het volgende dorp. Grappig om te zien, maar jammer dat het geld naar dit soort dingen gaat eigenlijk.
S ’avonds hebben Marieke en David ons nog meegenomen naar een bruiloft. We kenden de bruid en bruidegom niet, maar omdat David in het ‘wedding comité’ zat kon hij ons uitnodigen (iedereen is welkom, zolang diegene maar betaald. Iedereen betaalt hier namelijk mee aan de bruiloft). Om 7 uur zou het avondprogramma beginnen, helaas ‘TIA’ (this is Africa) begon het daadwerkelijk pas om half 9, waardoor we anderhalf uur in een stoel hebben gewacht. De bruiloft ging, zoals verwacht, heel anders dan in NL, maar het was natuurlijk erg leuk om te zien! Om maar een kleine opsomming te geven: je krijgt voor een hele avond 3 soda of 3 bier (deze worden dan op de tafel op het begin van de avond al voor je uitgestald), de bruid en bruidegom komen dansend de zaal binnen gelopen, de avond wordt geleid door een MC die alles aan mekaar praat, de muziek staat zoooo hard tussendoor dat je naar je buurvrouw moet schreeuwen (en hopen dat niet toevallig net op dat moment de muziek weer wordt uitgezet voor een praatje van de MC, beschamend), er is een taart ritueel waarbij beide families een taart krijgen aangereikt voorafgaand door een speciaal dansje, er is een champagne ritueel waarbij een fles champagne wordt ontkurkt en daarna de familie met het bruispaar gaat troosten, waarna vervolgens de hele zaal in colonne komt proosten met het paar, er is zo’n zelfde cadeau ritueel en zo’n zelfde felicitatie ritueel, er werd een opvoering met dansen gehouden en bijna last but not least was er om half 12 het eten. De reden dat dit zo laat is, is zodat de mensen blijven zitten tot het bijna eind. Na het eten werd er nog even gedanst en zat de avond erop. Erg leuk om een keer mee te hebben mogen maken.
Zaterdag (dus vandaag) zijn Kelly en ik samen met een arts uit het ziekenhuis met wie we het goed kunnen vinden, naar Ndolage gegaan (een waterval hier in de buurt, 45 min rijden). Eenmaal daar zijn we een heel stuk naar beneden geklommen, om de waterval van beneden te kunnen bewonderen, waar we nog even hebben gezeten. De klim omhoog was natuurlijk een stuk vervelender in de hitte, maar eenmaal boven konden we moe maar voldaan in de auto uitrusten. Het was erg mooi en natuurlijk ook gezellig! Jammer dat het droog was, want de waterval was minder groot en veel gras was geel (wat het hier in Rubya ook is), maar dat mocht de pret dus niet drukken.
Morgen is het zondag, die dag zullen Kelly en ik voor het grootste gedeelte aan een presentatie voorbereiden besteden, maar ach, ook dat moet gebeuren. Ook zal ik er morgen nog wat foto’s op proberen te plaatsen als het lukt. Maar voor nu; Tutaonana!
-
31 Juli 2016 - 10:23
Nathalie :
Hey Chrissy,
Weer een leuk en lang verslag om te lezen. Ik ben erg benieuwd naar de waterval. Ik kan me voorstellen dat je heel blij bent geweest met kaas! Mindel loopt nu ook stage bij elg en die is ook wn Tanzania geweest dus krijg steeds meer een beeld van jullie eenzijdige eten en wat jullie allemaal meemaken. Mijn einde van mijn stage komt in zicht eat betekend dat die van jou ook dichterbij komt. Heel veel succes nog en geniet nog van die laatste weken stage, voordat je er erg in hebt is het voorbij.
Groetjes uit Limburg!
Nathalie -
31 Juli 2016 - 10:39
Edith:
Ha Chrissy,
Blij dat ik vandaag weer een leuk en uitgebreid verslag van jou heb kunnen lezen.
Nog steeds gebeuren er nieuwe, verrassende, speciale en ook minder leuke dingen bij jullie. Dat zal ook wel zo blijven ook al zit het grootste gedeelte van je co-schappen er inmiddels op. Het is tenslotte een hele andere cultuur met compleet andere denkwijzen en gebruiken. Wel een heel bijzondere tijd in je leven die je waarschijnlijk nooit zult vergeten, tenzij je dement wordt later :)
Leuk de ouders van Kelly er waren en van die lekkere kaas hebben meegenomen.
Wij wensen jullie deze week weer kuwa na muda mzuri en kijken uit naar het vervolg!
xxx van ons
-
31 Juli 2016 - 16:28
Mirjam:
hoi Chrissy,
Fijn weer een verslag , je raakt zo gewend aan de wekelijkse mail en hoe het met jullie gaat,
tjonge, waren weer heftige momenten afgelopen weken voor jullie, na het
lezen van je verslag moet ik even bijkomen wat een wereld van verschil zoals het reageren
op dat kindje dat zo benauwd was, ongelofelijk!!
Maar gelukkig gebeuren er ook hele leuke dingen, op naar de laatste weken!! sterkte!!!
veel liefs Ben en Mirjam -
31 Juli 2016 - 17:10
Irene:
Lieve Chrissy,
Wat een belevenissen weer! Wat leuk dat de ouders van Kelly er waren en nu ook kunnen zien hoe jullie momenteel leven. Over een tijdje kun je alle reisverslagen bundelen in een boekvorm. Alle indrukken die jullie nu meemaken zijn een waardevolle herinnering voor later. Ik merk aan je manier van schrijven hoe je alles in je opzuigt. Zowel de minder leuke, als de leuke ervaringen! Je slaat je overal positief doorheen en dat streelt je. Voor de komende week wens ik je weer alle goeds en veel leuke dingen toe, geniet ervan!
lieve groetjes, Irene -
01 Augustus 2016 - 20:43
Gerrit Camps:
Hey Chrissy.
Ik merk het wel het leven is daar ook hard.
Maar jullie slaan je er wel door.
Wel goed dat jullie goed kunnen ontspannen .
Is wel nodig ,niets voor mij dus.
Wij hebben deze en volgende week kermis
Zal je wel missen .
We krijgen ook nog goed weer.
Hebben jullie ook fietsen daar ?
Zou best gemakkelijk zijn een rondje te maken.
En jullie weten al heel goed de weg .
Wat het leven draaglijker maakt .
Ze wij wensen jullie een fijne tijd toe .
Want wat jullie daar leren zijn levens lessen.
Groetjes Tiny en Ger -
01 Augustus 2016 - 23:32
Ineke:
Wat een belevenissen weer..Een heleboel levenservaring doen jullie daar op..!
Mooie maar ook doevige dingen iedere keer weer, lees ik..
Liefs van ons..xxgroetjes ook van Arie..xx